Ժենգյալով հացն արցախյան խոհանոցի ամենահայտնի ուտեստներից է: Ժենգյալով հաց պատրաստումը մի ամբողջ ծիսակարգ է, որն իր մեջ կրում է պատրաստման ընթացքում հարազատներին մի վայրում հավաքելու խորհուրդը։
Ժենգյալով հաց պատրաստվում է մոտ 25 տեսակի կանաչիներով, այն պատրաստելիս ստացվում է տափակ բլիթ։
Ժենգյալով հացի խմորը պատրաստվում է ալյուրից, աղից և ջրից։
Հացի մեջ տեղադրվող կանաչիները կոչվում են ժենգյալ։
Ժենգյալով հացում օգտագործվող կանաչիներից են՝ կանաչ սոխը, կանաչ սխտորը, գինձը, կնձմնձուկը, ճռճռուկը, թրթնջուկը, ծտապաշարը, դաղձը, եղինջը, մանուշակի ծաղիկները, գառնականջը, խազազը, անանուխը, մշակովի դաղձը, սամիթը, սպանախը, սինձը, պտուտկունը, կտավատի երիտասարդ տերևները, ծիթենուկը, խաղողի երիտասարդ տերևները, տոպը, սիմսիմոկը, ուտիմ տիտիմը, պառավապորտը։
Խմորի բաղադրությունը
- Ջուր — 0,3 լ
- Ալյուր -1 կգ
- Խմորիչ — 1 ճաշի գդալ
- Աղ — 1 ճաշի գդալ
- Հունցել այնքան, որ ստացվի պնդոտ, բայց փափուկ խմոր: Ծածկել սրբիչով, թողնել տաք տեղում մոտ կես ժամ։
Պատրաստման եղանակը
Նախքան կանաչիները հացի մեջ տեղադրելը, նրանք մանր կտրատվում են, և նրանց ավելացվում է աղ, ձեթ և պղպեղ։
Բարակ շերտով բացված խմորը լցոնում են գրեթե 25 տեսակի մանր կտրատված վայրի կանաչիներից բուսական յուղով պատրաստված միջուկով։
Թխում են սաջ կոչվող տաքացված ջեռոցում մի քանի րոպե՝ մոտ 10։
Կտրատված կանաչին ավելացվում է խմորի մեջ, խմորի եզրերը փակվում, և ապա այն թխվում է կրակին դրված «սաջ» կոչվող երկաթե կտորի վրա։
Ժենգյալով հացը կարելի է մատուցել կարմիր գինու կամ թանի հետ։
