51 տարի առաջ Երևանի կենդանաբանական այգուց փախավ Վովա փիղը։ Անգամ այսօր հստակ հայտնի չէ, թե այն ժամանակ իրականում ինչ պատահեց մարդամոտ Վովային և ինչը դարձավ նրա փախուստի պատճառը: Վովա փիղը ծնվել էր Հնդկաստանում:
Մեկ տարեկանում տեղափոխվեց Խորհրդային Միություն: Սկզբում ժամանակավոր ապաստան գտավ Ռուսաստանում, հետո՝ Ուկրաինայի կենդանաբանական այգիներից մեկում: Վովային սկսեցին վարժեցնել կրկեսային ներկայացումների համար, սակայն կենդանին այդ տեսակ տաղանդով օժտված չէր:
Այնուամենայնիվ, կենդանու վարժեցնողը՝ Իվան Շչերբանը կապվել էր Վովայի հետ. նա սովորեցրեց փղին ամենատարրական վարժություններն ու սկսեց տանել իր հետ բոլոր հյուրախաղերին: Վրա հասավ Հայրենական մեծ պատերազմն ու կենդանաբանական այգուն կից գործող կրկեսը դադարց աշխատել. բոլոր կենդանիներին ցրեցին այլ Խորհրդային պետություններով, մնաց միայն Վովան. մեծ չափերի պատճառով նրան չհաջողվեց տեղափոխել: Իվանը որոշեց ինքնուրույն լքել Ուկրաինան՝ տանելով իր հետ Վովային: Նրանք միասին երկար ճանապարհ անցան, որի ընթացքում Վովան նույնիսկ հասցրեց փրկել Իվանի կյանքը: 1941-ի աշնանը Իվանն ու փիղը հասան Երևան:
Վովային բնակեցրին նոր-նոր կառուցվող կենդանաբանական այգում: Շուտով Իվանին ուղարկեցին ռազմաճակատ. նա չէր հասցրել տեղ հասնել, երբ հաղորդագրություն ստացավ. «նա պետք է անհապաղ վերադառնա Երևան, քանզի փիղը հրաժարվում է ենթարկվել որևէ այլ մարդու»: Իվանը վերադարձավ ու այդուհետ նրանք չբաժանվեցին: Նա օգնում էր Իվանին, հսկում պահեստները, իսկ երբ կառուցեցին նրա նոր վանդակը, Վովան օգնում էր բանվորներին շինանյութեր տեղափոխել: Պատերազմի ավարտվելուն պես ավարտվեց և Վովայի ազատ կյանքը. փղին փակեցին վանդակում: Այժմ նրա միակ գործառույթն էր կանգնել փոքրիկ վանդակում ու հիացնել այցելուներին: Առաջին անգամ Վովան փախավ կենդանաբանական այգուց, քանի որ այնտեղ բավարար սնունդ չկար, ինչից հետո որոշվեց չկառուցել վանդակի պատերից մեկը, որը նա քանդել էր փախուստի ընթացքում, որպեսզի կենդանին կարողանա երբեմն լքել տարածքն ու ինքնուրույն սնունդ գտնել:
Վովայի անլեգալ ելումուտի արդյունքում որևէ պատահար տեղի չէր ունենում, ամեն անգամ Իվանը գնում էր դեպի լեռան ստորոտը, որտեղից ինքն ու Վովան հանգիստ վերադառնում էին այգի: Ամեն ինչ փոխվեց 1970 թ. հունիսի 28-ին: Առավոտյան Իվանը նկատում է, որ փիղը վանդակում չէ. նա փախել էր և որևէ մեկին չէր ենթարկվում: Երբ աշխատակիցները փորձեցին փղին վանդակը մտցնել ջրկիր մեքենայի օգնությամբ, նա պոկեց ոտքին ամրացված ծանր շղթան և սկսեց կնճիթով հարվածել վանդակներին: Ավերելով ամեն ինչ իր ճանապարհին՝ նա դուրս եկավ այգուց: Հայտնվելով երթևեկելի հատվածում, նա սկսեց վազել դեպի մեքենաները, ինչը շատերին խուճապի մատնեց: Հետո փիղը նկատեց անցնող տրոլեյբուսը, ճակատով հպվեց հետնամասին ու փոս առաջացրեց: Ուղևորներից որևէ մեկը չտուժեց, իսկ Վովան բախվեց մի մարդատար մեքենայի ու վնասեց ժանիքը: Ցավից Վովա փիղը անկառավարելի ու ագրեսիվ դարձավ: Լուրը հասավ Երևանի Քաղաքային խորհուրդ, իսկ այդ ընթացքում կատաղած փիղը ամբոխի ուղեկցությամբ Մյասնիկյանի պողոտայով շարժվեց ներքև: Շուտով լուրը հասավ նաև Մոսկվայի համապատասխան մարմիններ, որտեղ որոշեցին կանգնեցնել ըմբոստ կենդանուն բոլոր հնարավոր միջոցներով:
Սկզբում գործի անցան զինվորները՝ կրակելով կենդանուն. մի քանի փամփուշտ ստացած փիղն ավելի գազազեց: Հետո ասպարեզ եկավ քարշակը. հսկայական մեքենայով փորձում էին կենդանուն հետ քշել դեպի կենդանաբանական այգի, սակայն ապարդյուն. հասնելով դարպասի մոտ՝ փիղը հրաժարվեց ներս մտնել. ևս մեկ հարված ստանալուց հետո վիրավոր Վովայի ուժերը սպառվեցին և նա մահացվ: Այդ նույն պահին նրա կողքին գիտակցությունը կորցրեց նաև Իվանը: Բազմաթիվ մարդիկ տեսան, թե ինչպես մահացավ Վովան, սակայն պատահարի հաջորդ օրը կենտրոնական թերթերը գրեցին, իբր «կենդանաբանական այգուց փախած փղին բարեհաջող վերադարձրել են, և ներկա պահին նա իր վանդակում է». չէ՞ որ ԽՍՀՄ-ում չէր կարելի խոստովանել, որ սպանել են բոլոր երեխաների սիրելի կենդանուն:
