Կորոնավիրուսի պատճառով Կաննի միջազգային 73-րդն այս տարի ամեն ինչով աննախադեպ դարձավ։ Փառատոնի օնլայն մակարդակով կազմակերպումը շատերին ստիպեց անլուրջ համարել դրան մասնակցությունը, ինչն անհամեմատ բարենպաստ եղավ այն կինոնախագծերի համար, որոնք կինոտոնի դասական ձևաչափով անցկացվելու դեպքում այնտեղ հայտնվելու պատրանք էլ պիտի որ չունենային։ Ոչ ավելորդ մանրամասն՝ սակավաթվության պատճառով ֆիլմերը չէին էլ բաժանվել մրցույթային-ոչ մրցույթայինի, անգամ մրցանակների շնորհումն էր դիտարկվել անհարկի։
Նման պայմաններում անմեղսունակության, կատարյալ հորթի հրճվանքի է վերածվում կինոկենտրոնի կողմից փառատոնում Նորա Մարտիրոսյանի «Երբ որ քամին հանդարտվի» ֆիլմի հայտնվելը որպես նորանկախ Հայաստանի կինեմատոգրաֆի հաջողություն էլ չէ, ԱՆՆԱԽԱԴԵ՛Պ հաջողություն ներկայացնելը, սակայն Շուշանիկ Միրզախանյանի համար ի՜նչ մի խնդիր է փաստերը խեղաթյուրելը (փորձի պակաս ունի՞, թե՞ չունեցած ամոթից այտերը կարմրելու են) և կամ շա՞տ հոգն է, որ ապակողմնորոշելով՝ նախարարի շուրթերին էլ է դրել այդպես էլ չգիտակցված «աննախադեպ» գնահատականը, թեպետ Թումանյանի քառյակները թղթից կարդալով միայն արտաբերելու ի զորու մեկին ի՞նչ մի դժվար է կեղծիքներով կերակրելը, մատների արանքում խաղացնելը։ Գոհ լինենք, որ կեղծարարության վարպետը եղածն իր ձեռնածու փոխնախարարի միջոցով նախարարին չի ներկայացրել որպես Լյումիեր եղբայրներից հետո կինոյում եղած երկրորդ խոշոր իրադարձություն:
Ինքներս մեզ հավատացնելով, որ Կաննի այս տարվա յուրահատկություննե՛րը չեն եղել «Երբ որ քամին հանդարտվի» ֆիլմի «ԱՆՆԱԽԱԴԵՊՈՒԹՅԱՆ» պատճառը, այդուհանդերձ փորձենք հասկանալ՝ այդ ի՞նչ մոծակ խայթեց կինոկենտրոնին, որ ֆիլմի մասին կայքի էջերում երեքշաբաթյա ամենօրյա հրապարակումներից միանգամից լռության ռեժիմի անցավ ու բա՛ռ իսկ չասաց, չի ասում կինոնկարի բուն փառատոնային կյանքից՝ ասես ոչ փառատոն է՜ եղել, ոչ էլ իր բարձրաձայնած ԱՆՆԱԽԱԴԵՊԻ մասնակցությունը դրան։
Լա՜վ, ասենք թե կեղծելու մեջ հմտացած Շ․Մ․-ի ծանոթ ձեռագիրն է հերթական անգամ գործել, բա նախարարությունում է՞լ չգտնվեց բանականության հետ խնդիրներ չունեցող, իրեն քիչ թե շատ հարգող մեկը, որ կանչեր աշխատելու պատրանք ստեղծելու մեջ հմտացած այդ կնոջն ու ասեր․ «Էդ որ փառատոնային ցուցակում ֆիլմի հայտնվելը ներկայացրեցիր որպես համաշարհային կարգի իրադարձություն, ՀԱՂԹԱՆԱԿ՝ հանրությանը հավասար մեզ էլ ստի կուտը կերցնելով, էդ նույն հանրությանը բուն փառատոնային օրերին ու դրան հաջորդած ժամանակահատվածում ֆիլմի շուրջ եղած լռության առնչությամբ ի՞նչ ասենք։ Ասենք, որ՝
-ցանկում ֆիլմի հայտնվելը հասկացել էինք երաշխավորված հաղթանա՞կ՝ լավ էլ իմանալով, որ ոչ անվանակարգային դասաբաժանում է լինելու, ոչ էլ մրցանակների շնորհում,
-ֆիլմին տրված գնահատականն իրականության հետ եզրեր չուներ, դրա համա՞ր ասելիք չունենք»:
Չէ, ես հրաշալի հասկանում եմ, որ այս հարցերը դնողն արմատական քայլերի վճռականություն էլ պիտի ունենա, սակայն ո՞վ պիտի այդ վճռականության կրողը լինի մի նախարարությունում, որտեղ օրենքի ոտնահարումով են զբաղված, որտեղ թղթի վրա հավաստում են մի բան, անում են բոլորովին այլ բան։
Ասվածի հավաստման համար բազմաթիվ օրինակներ կարող ենք բերել՝ այդ թվում և մամուլում հրապարակվածներից, սակայն բավարարվենք մեկի հիշատակումով․ հայ կինոյի հետ ձեռնածություն անող Շ․ Մ․-ն երեք տարուց ավելի կինոկենտրոնի տնօրենի ժ/պ է այն դեպքում, երբ օրենքն այդ նույն ժ/պ-ության համար սահմանել է առավելագույն ժամկետ՝ վեց ամիս։ Հաշվեք՝ երեք տարվա մեջ քանի՞ վեց ամիս կա, ու նախարարությունը, եթե Շ․Մ․-ին ամեն գնով պահելու շահ չունի, քանի՞ անգամ կարող էր հավատարիմ լինել օրենքի պահանջին։
Ասել է թե ի՞նչ պահանջել մի նախարարությունից, որն ինքն է օրինախախտության մեջ թաղված, որը ստրուկի հոգեբանությամբ լռելյայն կուլ տվեց վարչապետի կողմից ազգային, մշակութային արժեքների ցանկում կինոարվեստը չհիշատակելը։ Ի՞նչ պահանջել մի նախարարությունից, որը չունի իր սպասարկած ոլորտի կարևորության գիտակցումը, որովհետև իր համար կինո ասվածը տրանսգենդեր Մելինե Դալուզյան ու տրասգենդերություն հանրայնացնող, հանրահռչակող «Մել» կինոնկարն է, որի համար պետության միջոցներից շմիկյան կինոկենտրոնի միջոցով մսխվել է 20 միլիոն դրամ։
Հ․Գ․ Բաձրացված խնդիրները Շ․Մ․-ի կինոկենտրոնին, ԿԳՄՍ նախարարությանն առավելագույնս յուրացնելու հնարավորություն տալու համար նյութը մաս առ մաս է ներկայացվում։
Շարունակելի
Հեղինակ՝ Մարտին Հուրիխանյան
