Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանն (ՄԻԵԴ) այսօր հրապարակել է իր խորհրդատվական կարծիքը Հայաստանի երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանին մեղսագրվող սահմանադրական կարգը տապալելու 300.1 հոդվածի վերաբերյալ, ինչպես նաև դրա կիրառմանը Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 7-րդ հոդվածի լույսի ներքո՝ չկա պատիժ առանց օրենքի։
Պատասխանելով Մարտի 1-ի գլխավոր ամբաստանյալ Ռոբերտ Քոչարյանի գործին վերաբերող թերևս ամենակարևոր հարցին՝ Քոչարյանին մեղսագրվող սահմանադրական կարգը տապալելու հոդվածին, ՄԻԵԴ դատավորները իրենց խորհրդատվական կարծիքում գրել են՝ գնահատական տալու համար պետք է հաշվի առնել գործի կոնկրետ հանգամանքները, այլ ոչ թե կատարվի վերացական մեկնաբանություն։ Ըստ էության, գլխավոր հարցը վերաբերում էր օրենքի հետադարձ կիրառման արգելքի սկզբունքին, մասնավորապես, թե հանցանքի կատարման պահին և դրանից հետո փոփոխված օրենքների համադրման համար ինչ չափորոշիչներ կան։
Քոչարյանը մեղադրվում է 300.1՝ սահմանադրական կարգի տապալման հոդվածով, 2008-ին գործում էր 300-րդ հոդվածը՝ իշխանության յուրացում։ Նախկին նախագահի պաշտպանները պնդում են, որ նա չի կարող մեղադրվել մի հոդվածով, որը 2008-ին գոյություն չի ունեցել։
Ռոբերտ Քոչարյանի փաստաբաններն, ըստ էության, գոհ են ՄԻԵ -ի այսօրվա կարծիքից։ Ավելին, փաստաբան Արամ Վարդևանյանն այսօր լրագրողների հետ հանդիպմանը հայտարարեց՝ Ստրասբուրգի դատարանը գրել է այն, ինչ իրենք պնդում են Քոչարյանին մեղադրանք ներկայացնելուց հետո։ Եթե Եվրոպական դատարանը երկրորդ նախագահին մեղսագրվող 300.1 հոդվածում խնդիր չտեսներ, չէր անդրադառնա այս հարցին, իրենց փաստարկն է ներկայացնում փաստաբանը.- «Նաև նշել է կանոնը, թե ինչպես է պետք որոշել` հետադարձ ուժի կանոնը կիրառելի է, թե կիրառելի չէ, այսինքն` արդյոք արարքի քրեական հետապնդումը պետք է դադարեցվի, թե ոչ: Պետք է ուշադրություն դարձնել ներպետական պրակտիկային, սա բառացի տեղ է գտած այս խորհրդատվական կարծիքի մեջ, և այս դեպքում մենք ունենք Հայաստանում ներպետական պրակտիկա, մենք ունենք «Յոթի գործ», մենք ունենք նաև նույն հատկանիշներով «Յոթի գործի» նաև Նիկոլ Փաշինյանի նկատմամբ քրեական հետապնդման դադարեցում մեկ հիմքով պայմանավորված` հետադարձ ուժի»:
Վարդևանյանը նկատի ունի 2008-ի հետընտրական իրադարձություններից հետո ընդդիմադիր Ալեքսանդր Արզումանյանի և մյուսների գործը։ Ըստ «Դատալեքս» տեղեկատվական համակարգի՝ 2009-ի մարտի 31-ին մեղադրող դատախազների որոշմամբ ընդդիմադիրներ Ալեքսանդր Արզումանյանի ու մյուսների նկատմամբ Քրեական օրենսգրքի 300 հոդվածի՝ իշխանության յուրացման մասով հետապնդումը դադարեցվել է հանցակազմի բացակայության պատճառաբանությամբ:
Արամ Վարդևանյանի վկայակոչած նախադեպի մասին Եվրոպական դատարանը գրում է, որ հենց իրենք հաշվի են առնում գործի կոնկրետ, որոշակի հանգամանքները, որոնք հաստատվել են ազգային դատարանների կողմից, երբ գնահատել են՝ արդյոք կատարված արարքները պատժելի են եղել իրենց կատարման պահին գործող օրենքների համաձայն։ Ավելին, նախադեպային իրավունքի ընդհանուր սկզբունքների համապատասխան՝ իրենք հաշվի են առել ներպետական դատարանի նախադեպային իրավունքը, եթե, իհարկե, այդպիսիք առկա են։
Մարտի 1-ի 9 զոհերի իրավահաջորդների ներկայացուցիչ Տիգրան Եգորյանն իր հերթին պնդում է՝ այսօրվա կարծիքը այն է, ինչ իրենք են ներկայացրել ՄԻԵԴ իրենց դիրքորոշումն արտահայտելիս։ Եգորյանը շեշտում է՝ ՄԻԵԴ-ի կարծիքից ուղղակիորեն բխում է, որ դատավորը հենց դատաքննության ժամանակ պետք է որոշի՝ արդյոք Քոչարյանին մեղսագրվող հոդվածն ունի հետադարձ ուժ, թե ոչ.- «Եվրոպական դատարանը նշել է, որ հետադարձ ազդեցության կապակցությամբ ևս կա բավական հարուստ դատական պրակտիկա, և կա նաև անդամ պետությունների պրակտիկա ևս բավական հարուստ, որը կարելի է ուսումնասիրել, և այն բավական օգտակար կլինի: Եվ նշել է, որ այդ կապակցությամբ ևս դատարանը ներկայացված հարցին առ այն, թե արդյոք Ռոբերտ Քոչարյանին 300.1 հոդվածով առաջադրված մեղադրանքը կարող է հակասել կոնվենցիայի 7-րդ հոդվածին, պատասխան չի տալիս, որովհետև այդ պատասխանը կլինի չափազանց աբստրակտ: Այդ հարցին պետք է պատասխանի ազգային դատարանը, որը քննում է կոնկրետ գործը»:
Նույնը վերաբերում է Քոչարյանին մեղսագրվող հոդվածի հստակությանը, ասում է Եգորյանը.- «300.1 հոդվածը չի կարող գերազանցել Սահմանադրության այն հոդվածների բովանդակությունը, որոնց հղում է կատարվում: Դա նշանակում է, որ եթե Սահմանադրությունը սահմանում է առաջինից, ենթադրենք, 5-րդ հոդվածներ, 6-րդ հոդվածի առաջին մաս, կոնկրետ շրջանակ գործողությունների և ստանդարտների, որոնք չեն կարող խախտվել, այդ շրջանակից դուրս չի կարող գալ 300.1 հոդվածը»:
Հարցին` 300.1 հոդվածն, ըստ այդ ձևակերպման համապատասխանում է, նա ասաց.- «Այո, համապատասխանում է»:
Աղբյուրը՝ www.azatutyun.am
