«Սո­վե­տա­կան անձ­նագ­րով որևէ տե­ղա­շարժ չէիր կա­րող ա­նել, ճամ­փոր­դել, իսկ ես ու­զում էի աշ­խար­հը տես­նել»

«Ի­րա­տե­սի» հյու­րը դե­րա­սան, բե­մադ­րիչ ԺԻ­ՐԱՅՐ ԲԱԲԱ­ԶՅԱՆՆ է: Նրա գոր­ծու­նեու­թյան շր­ջա­նակ­նե­րը շատ լայն են, նա ապ­րել և աշ­խա­տել է աշ­խար­հի տար­բեր եր­կր­նե­րում: Նաև հե­տաքր­քիր պատ­մու­թյուն ու­նի ար­վես­տա­գե­տի գեր­դաս­տա­նը: Այս հար­ցե­րին ենք մաս­նա­վո­րա­պես անդ­րա­դար­ձել մեր զրույ­ցի ըն­թաց­քում:

-Ժի­րայր, կո­րո­նա­վի­րու­սի ար­հես­տա­ծին լի­նելն ար­դեն չի էլ քնն­վում, և ա­սում են, որ այս հա­մաշ­խար­հա­յին դժ­բախ­տու­թյու­նը մեր վզին փա­թա­թող­նե­րը հենց գե­րա­կա նպա­տակ են ու­նե­ցել խա­թա­րե­լու մարդ­կա­յին շփու­մը, մարդ­կանց միջև նոր­մալ փոխ­հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի հա­մա­կար­գը: Դուք հա­մա­մի՞տ եք:
-Չգի­տեմ: Դրանք ըն­դա­մե­նը են­թադ­րու­թյուն­ներ են, որ այս հա­մա­վա­րա­կը մի­ջազ­գա­յին ինչ-որ կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­րի կող­մից հա­տուկ ար­ված բան է: Հնա­րա­վոր է, որ այս ա­մենն ու­րիշ նպա­տա­կով է ստեղծ­վել, բայց հի­մա ու­րիշ տեղ է խփում: Գու­ցե այն ստեղ­ծող­նե­րը չէին էլ մտա­ծում, որ տա­րա­ծումն այս­քան լայն կլի­նի, որ հետևանք­ներն այս­քան լուրջ կլի­նեն: Ա­մեն դեպ­քում, ե­թե ու­զում էին վնա­սել այս կամ այն երկ­րի տն­տե­սու­թյա­նը, ար­դեն ամ­բողջ աշ­խար­հի տն­տե­սու­թյու­նը ձեռ­քից գնաց, վնասն ու­րիշ մասշ­տաբ­նե­րի մեջ մտավ: Շատ բան է կախ­ված երկ­րի ղե­կա­վա­րից: Օ­րի­նակ՝ Ա­մե­րի­կա­յի նա­խա­գա­հը խեն­թա­նոց տար­վե­լու մեկն է, նրա պատ­ճա­ռով շատ մա­հեր ե­ղան այդ երկ­րում: Ա­պու­շու­թյուն­ներ է դուրս տվել, մարդ­կանց ա­ռա­ջար­կել ժա­վե­լով ախ­տա­հան­վել: Մար­դիկ էլ ժա­վել են խմել ու մա­հա­ցել: Կա­նա­դան ու եվ­րո­պա­կան եր­կր­ներն էլ, հատ­կա­պես՝ Ի­տա­լիան, Ֆրան­սիան, ու­րիշ ծայ­րա­հե­ղու­թյան մեջ են. ա­մեն ինչ փա­կել են, փո­ղոց­նե­րը լրիվ դա­տարկ են: Մեզ մոտ էլ մար­դիկ ու­րախ-զվարթ փո­ղոց են իջ­նում. չգի­տեմ՝ որ­քա­նո՞վ է դա ճիշտ:
-Իմ կար­ծիքն այն է, որ այս­տեղ մար­դիկ չեն գի­տակ­ցում վտան­գի ի­րա­կան մե­ծու­թյու­նը: Հա­մա­ձայն չե՞ք:
-Ա­յո՛, չեն գի­տակ­ցում: Գո­նե դի­մակ­նե­րով դուրս գան փո­ղոց:
-Ոչ միայն դի­մակ­նե­րով չեն, այլև դի­մակ ու ձեռ­նոց կրող մարդ­կանց նա­յում են իբրև այլ­մո­լո­րա­կա­յին­նե­րի:
-Ինչ­պես նա­յում են, նա­յեն: Ե­թե ես դուրս եմ գա­լիս գնում­ներ ա­նե­լու, և՛ դի­մակ եմ կրում, և՛ ձեռ­նոց: Բա­րե­բախ­տա­բար, շու­կա­յում, առևտրի կենտ­րոն­նե­րում բո­լորն էլ դի­մա­կով ու ձեռ­նո­ցով են: Բայց փո­ղո­ցում ա­հա­վոր է պատ­կե­րը, ա­պու­շի նման քայ­լում են՝ ու­րախ-զվարթ, ո՛չ սո­ցիա­լա­կան տա­րա­ծու­թյունն են պա­հում, ո՛չ հի­գիե­նա­յի տար­րա­կան կա­նոն­նե­րը: Ար­դեն շատ վա­խե­նա­լու վի­ճակ է:
-Կիլի­կյան Հա­յաս­տա­նի ան­կու­մը Ձեր գեր­դաս­տա­նի հա­մար ե­ղել է ոչ միայն ազ­գա­յին, այլև անձ­նա­կան ող­բեր­գու­թյուն, այս պատ­մա­կան ի­րո­ղու­թյունն ինչ­պե՞ս է առ­նչ­վում Ձեր նախ­նի­նե­րի հետ:

«Ի­րա­տե­սի» հյու­րը դե­րա­սան, բե­մադ­րիչ ԺԻ­ՐԱՅՐ ԲԱԲԱ­ԶՅԱՆՆ է: Նրա գոր­ծու­նեու­թյան շր­ջա­նակ­նե­րը շատ լայն են, նա ապ­րել և աշ­խա­տել է աշ­խար­հի տար­բեր եր­կր­նե­րում: Նաև հե­տաքր­քիր պատ­մու­թյուն ու­նի ար­վես­տա­գե­տի գեր­դաս­տա­նը: Այս հար­ցե­րին ենք մաս­նա­վո­րա­պես անդ­րա­դար­ձել մեր զրույ­ցի ըն­թաց­քում:

-Ժի­րայր, կո­րո­նա­վի­րու­սի ար­հես­տա­ծին լի­նելն ար­դեն չի էլ քնն­վում, և ա­սում են, որ այս հա­մաշ­խար­հա­յին դժ­բախ­տու­թյու­նը մեր վզին փա­թա­թող­նե­րը հենց գե­րա­կա նպա­տակ են ու­նե­ցել խա­թա­րե­լու մարդ­կա­յին շփու­մը, մարդ­կանց միջև նոր­մալ փոխ­հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի հա­մա­կար­գը: Դուք հա­մա­մի՞տ եք:
-Չգի­տեմ: Դրանք ըն­դա­մե­նը են­թադ­րու­թյուն­ներ են, որ այս հա­մա­վա­րա­կը մի­ջազ­գա­յին ինչ-որ կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­րի կող­մից հա­տուկ ար­ված բան է: Հնա­րա­վոր է, որ այս ա­մենն ու­րիշ նպա­տա­կով է ստեղծ­վել, բայց հի­մա ու­րիշ տեղ է խփում: Գու­ցե այն ստեղ­ծող­նե­րը չէին էլ մտա­ծում, որ տա­րա­ծումն այս­քան լայն կլի­նի, որ հետևանք­ներն այս­քան լուրջ կլի­նեն: Ա­մեն դեպ­քում, ե­թե ու­զում էին վնա­սել այս կամ այն երկ­րի տն­տե­սու­թյա­նը, ար­դեն ամ­բողջ աշ­խար­հի տն­տե­սու­թյու­նը ձեռ­քից գնաց, վնասն ու­րիշ մասշ­տաբ­նե­րի մեջ մտավ: Շատ բան է կախ­ված երկ­րի ղե­կա­վա­րից: Օ­րի­նակ՝ Ա­մե­րի­կա­յի նա­խա­գա­հը խեն­թա­նոց տար­վե­լու մեկն է, նրա պատ­ճա­ռով շատ մա­հեր ե­ղան այդ երկ­րում: Ա­պու­շու­թյուն­ներ է դուրս տվել, մարդ­կանց ա­ռա­ջար­կել ժա­վե­լով ախ­տա­հան­վել: Մար­դիկ էլ ժա­վել են խմել ու մա­հա­ցել: Կա­նա­դան ու եվ­րո­պա­կան եր­կր­ներն էլ, հատ­կա­պես՝ Ի­տա­լիան, Ֆրան­սիան, ու­րիշ ծայ­րա­հե­ղու­թյան մեջ են. ա­մեն ինչ փա­կել են, փո­ղոց­նե­րը լրիվ դա­տարկ են: Մեզ մոտ էլ մար­դիկ ու­րախ-զվարթ փո­ղոց են իջ­նում. չգի­տեմ՝ որ­քա­նո՞վ է դա ճիշտ:
-Իմ կար­ծիքն այն է, որ այս­տեղ մար­դիկ չեն գի­տակ­ցում վտան­գի ի­րա­կան մե­ծու­թյու­նը: Հա­մա­ձայն չե՞ք:
-Ա­յո՛, չեն գի­տակ­ցում: Գո­նե դի­մակ­նե­րով դուրս գան փո­ղոց:
-Ոչ միայն դի­մակ­նե­րով չեն, այլև դի­մակ ու ձեռ­նոց կրող մարդ­կանց նա­յում են իբրև այլ­մո­լո­րա­կա­յին­նե­րի:
-Ինչ­պես նա­յում են, նա­յեն: Ե­թե ես դուրս եմ գա­լիս գնում­ներ ա­նե­լու, և՛ դի­մակ եմ կրում, և՛ ձեռ­նոց: Բա­րե­բախ­տա­բար, շու­կա­յում, առևտրի կենտ­րոն­նե­րում բո­լորն էլ դի­մա­կով ու ձեռ­նո­ցով են: Բայց փո­ղո­ցում ա­հա­վոր է պատ­կե­րը, ա­պու­շի նման քայ­լում են՝ ու­րախ-զվարթ, ո՛չ սո­ցիա­լա­կան տա­րա­ծու­թյունն են պա­հում, ո՛չ հի­գիե­նա­յի տար­րա­կան կա­նոն­նե­րը: Ար­դեն շատ վա­խե­նա­լու վի­ճակ է:
-Կիլի­կյան Հա­յաս­տա­նի ան­կու­մը Ձեր գեր­դաս­տա­նի հա­մար ե­ղել է ոչ միայն ազ­գա­յին, այլև անձ­նա­կան ող­բեր­գու­թյուն, այս պատ­մա­կան ի­րո­ղու­թյունն ինչ­պե՞ս է առ­նչ­վում Ձեր նախ­նի­նե­րի հետ:
Աղբյուրը՝  www.irates.am
Շարունակություն