Երկարաժամկետ հեռանկարում Հայաստանում գազի գինը իջեցնելու հնարավորություն կա։ Այս հնարավորությունը տալիս է «Գազպրոմ»-ի սահմանած միջին գինը՝ 265 դոլար։ Այս մասին NEWS.am-ի հետ զրույցում ասաց քաղաքական գիտությունների դոկտոր, էներգետիկայի ոլորտում փորձագետ Վահե Դավթյանը։
Նա պարզաբանեց, որ հաշվի առնելով եվրոպական շուկաներում թանկացումները՝ «Գազպրոմ»-ը գերշահույթ է ստանում, ինչը թույլ է տալիս մեծ ռազմավարական ռեսուրս ձեւավորել իր դաշնակիցների, այդ թվում՝ Հայաստանի համար։
Երեւանի համար շատ կարեւոր է կառուցել գրագետ քաղաքականություն, գրագետ էներգետիկ դիվանագիտություն եւ փորձել օգտվել այս իրավիճակից։ Պետք է հաշվի առնել, որ Հայաստանի համար սահմանին գազի գինը շուկայականից շատ ավելի ցածր է։ Այստեղ հիմնական հարցը շարունակում է մնալ ներշուկայական սակագների կարգավորումը։ Սահմանին գինը բավականին ցածր է, սակայն ներքին սակագների առումով ԵԱՏՄ երկրներից ամենաբարձր ցուցանիշն ունենք։ Սահմանին ավելի հեշտ է գնի նվազման հասնել, քանի որ այստեղ խնդիրն ուղղակիորեն հիմնված է ռուս-հայկական հարաբերությունների վրա։ Ինչ վերաբերում է ներքին սակագնին, ապա կարելի է խոսել ընկերության գործառնական մոդելի վերանայման, շահութաբերության վերանայման մասին, որը կազմում է 9 տոկոս, ինչը բավական դժվար է ապահովել։ Եթե սահմանին դիվանագիտական գործիքների կիրառմամբ որոշակի գնի իջեցում ապահովելու հնարավորություն կա, ապա ներսում իրավիճակը գործնականում անհուսալի է, այն լուծելը շատ դժվար է։
«Միեւնույն ժամանակ, չեմ կարծում, որ հայկական կողմը պետք է բանակցություններ նախաձեռնի սահմանին գնի իջեցման շուրջ, նույնիսկ հայտարարությունների մակարդակով։ Ռուսաստանն ունի կայունացման հիմնադրամ (Ազգային բարեկեցության հիմնադրամ), եւ բոլոր միջոցները, որոնք ձեւավորվում են բյուջեով սահմանված գնից բարձր, ուղարկվում են այս հիմնադրամ։ Վերջինս թույլ է տալիս հատկապես ճգնաժամային իրավիճակում հավասարակշռել շուկան եւ աջակցություն ցուցաբերել տնտեսության առանձին ոլորտներին։ Ելնելով դաշնակցային հարաբերություններից՝ հայկական կողմն առայժմ պետք է ձեռնպահ մնա սահմանին գների իջեցման հարցում նախաձեռնություններից։ Ռուսաստանում այժմ ծանր տնտեսական վիճակ է, եւ այն շահույթը, որը գոյանում է թանկացումների արդյունքում, ուղղվելու է Ռուսաստանի տնտեսության առաջնահերթ ոլորտներին։ Երեւանը պետք է լինի ճկունություն,դիվանագիտություն եւ դաշնակցային սկզբունքին հավատարմություն ցուցաբերի։ Այս հարցերը կարող են բարձրացվել արդեն հետճգնաժամային շրջանում»,- ասաց նա։
ԵԱՏՄ-ում գազի գները շարունակում են մնալ կանխատեսված մակարդակում եւ բխում են, ինչպես ընդգծեց Դավթյանը, դարձյալ «Գազպրոմ»-ի քաղաքականությունից, ըստ որի՝ 2022թ․ բյուջեի հիմքում դրված է 265 դոլար արտահանման միջին գինը։ Հայաստանը սահմանին բնական գազի ամենացածր գնով շարունակում է զբաղեցնել երկրորդ տեղը Բելառուսից հետո, սակայն ներքին սակագներն այլ հարց են։ Ուստի, խոսելով հայկական ապրանքների մրցունակության մասին, պետք է հիմնվել վերջին ցուցանիշի վրա։
Ընդհանուր առմամբ, հայկական արտադրանքն արտաքին շուկաներում կշարունակի կորցնել իր մրցունակությունը ռուբլու արժեզրկման պատճառով, ինչը բարդացնում է Հայաստանից արտահանողների խնդիրը՝ որոշակի տեղ զբաղեցնել ռուսական շուկայում եւ մրցակցել ռուս արտադրողների հետ։ Բայց ներկրողները կարող են օգտվել այս իրավիճակից եւ ստանալ որոշակի դիվիդենտներ։ Առանձին ապրանքների խմբի մասով հայկական արտադրանքը ներքին շուկայում կարող է բարձրացնել իր մրցունակությունը, բայց ընդհանուր առմամբ դա անելը չափազանց դժվար է, քանի որ Հայաստանը չի արտադրում, օրինակ, եվրոպական ապրանքներին համարժեք արտադրանք»,- եզրափակեց փորձագետը։
