Ինձ հարց եմ տալիս՝ ի՞նչ էին մտածում այն բելգիահայերը, ովքեր մի քանի հոգով ծեծի էին ենթարկում մի ադրբեջանցու՝ հերիք չէ, դեռ մի բան էլ դա նկարահանում էին ու հպարտ-հպարտ տարածում համացանցում։ Ակնհայտորեն մի բան՝ ցույց տալ թե որքան “հայրենասեր” են իրենք եւ ստանալ իրենց պես մտածող հայության մի ստվար զանգվածի հիացական ու գովեստի խոսքերը։ Ուրեմն խնդիրը մեր մեջ է․ քանի չենք հաղթահարել մեր ազգի թեկուզ որոշ հատվածի ատելությունը ՈՐԵՎԷ այլ ազգի հանդեպ, այդ թվում՝ ադրբեջանցիների ու թուրքերի՝ շարունակելու ենք ինքներս մեզ վնաս տալ ու հայտնվել այ սենց հիմար վիճակներում։ Զենքով վրադ եկած ցանցկացած թշնամուն հաղթելու համար բնավ կարիքը չկա սկսել ատել ամբողջ այն ազգի, որի ներկայացուցիչ է այդ թշնամին։ “Կոլցո” գործողության մասնակիցները ռուս էին, բայց արդյո՞ք դրա պատճառով պետք է սկսեինք ատել բոլոր ռուսներին։ Պատասխանատվությունը խիստ կոնկրետ է ու հասցեական։ Եթե քեզ վրա հարձակվում է բանակ, ուրեմն քո թշնամին այդ բանակն է ու այդ բանակը քո դեմ ուղարկած պետությունը։ Երբ որ Ալիեւը հայտարարում է, որ “մեր թշնամին աշխարհի բոլոր հայերն են”՝ մենք մեղադրում ենք նրան հայատյացության մեջ ու շատ ճիշտ ենք անում ու ոչ միայն մենք ենք դա անում։
Հիմա ինչը որ վերաբերում է նրան, որ այդ բելգիահայերը, իբր պատժում էին հայ պատանու ծեծած ադրբեջանցիներին։ Ուրեմն նախ խսկսենք նրանից, որ իրենց հրապարակած կադրերից նման բան ոչ ոք չի կարող եզրակացնել։ Եթե անգամ նման բան է եղել, ինչը չեմ բացառում, թող գոնե այդքան խելք ունենային, որ չունենալով պատճառի մասին կադրեր՝ չհրապարակեյին հետեւանքի մասին կադրերը, կամ եթե անգամ շատ էին ուզում համացանցում “հերոսանալ”, ապա բացի այն, որ մեկը խփեր դրան, նաեւ կադրերում ասեին, թե ինչի համար են պատժում։ Բայց կադրերում լսվում է միայն հայհոյանքներ, “ադրբեջանցի ենք բռնել” հրճվանքը, ու “ասա, որ դու ոչխար ես” արտահայտությունը։ Իսկ այժմ՝ տեղադրելով այդ հատվածական կադրերը համացանցում՝ հիմք տվեցին այն հակահայկական հարձակումների ալիքին, որը մի-քանի ժամվա մեջ անցավ հետխորհրդային երկրներով։
Իսկ ինչի՞ չէին մտածել այդ ամենի մասին․ քանի որ, նորից եմ կրկնում, ատելությունը կուրացնում է գիտակցությունը եւ եթե չես կառավարում այդ ատելությունը կարող ես դառնալ թե՛ սադրանքի զոհ, թե՛ մանիպուլյացիայի զոհ եւ թե՛ հարվածի տակ դնես հազարավոր հայրենակիցներիդ։
Հիմա փոխադարձ ատելության ալիքը մեկնարկած է, որը հայերիս համար որեւէ լավ բան չի բերելու։ Ցավոք, հայերի դեմ այս խմբակային հարձակումները դեռ շարունակվելու են ու աստված չանի, որ նաեւ զոհեր լինեն։ Ու ինձ բնավ չի սփոփի այն, եթե այդ զոհերը երկկողմանի լինեն։ Հիմա ամեն բան պետք է անել, որ այդ ալիքը կանգնացվի, զուգահեռ հորդորել Ռուսաստանում, Ուկրաինայում, Վրաստանում ապրող հայությանը արդյունավետ ինքնապաշտպանության միջոցներ ձեռք բերել, ընդհանրապես զգույշ լինել եւ հոգեբանորեն պատրաստվել նման հարձակումներին արժանապատվորեն դիմակայելուն։ Հարցը նաեւ այն է, որ բոլոր այն լրատվամիջոցները, որոնք սկսելու են լուսաբանել այս “հայ-ադրբեջանական միջնադարյան վաիրենությունները” հղում են անելու ոչ թե Ռամիլ Սաֆարովի արածի, կամ Սումգայիթի վրա, այլ կոնկրետ Բրյուսելում տեղի ունեցած այդ դեպքի, որի մասնակիցներին, ի դեպ, բելգիական ոստիկանությունը արդեն ձերբակալել է։ Արդյունքում հայությունը հայտնվելու է անգամ ավելի վատ բարոյական կարգավիճակում, որպես նման անթույլատրելի մարդատյաց վարքագծով նախահարձակ եղած, քան եթե մեզ պարզապես իջեցնեին ադրբեջանցիների մակարդակի ու ասեին՝ “դե իրար արժեն”։
Ու նորից եմ կրկնում, խիստ կասկածում եմ, թե իրենց բելգիական կայֆերի, քեֆ-ուրախությունների արանքում տարին մեկ մի “հայրենասիրական քայլ” անող էս տեսանյութի “հերոսների” մտքով երբեւէ անցել է Հայաստան վերադառնալը եւ բանակին զինվորագրվելը, քանի որ անգամ իրենց ատելությունն է մանր, պահեկան ու անարժեք։ Բայց քանի դեռ մեզանում կան այսպիսի վարքագծին ծափ տվողներ, առանց խորանալու հիացական “լավ են արել”, կամ ավելի վատ՝ “աշխարհում որտեղ ադրբեջանցի բռնես՝ պետք ա սատկացնես” ասողներ (թե ասա կյանքում քանի հոգու եք “սատկացրել”, այ՛ դիվանային ու ստեղնաշարաին “հայրենասերներ”)՝ կլինեն նաեւ ուրիշների վիրտուալ ատելությունը շատ կոնկրետ ֆիզիկական դրսեւորումների վերածողներ ու դրանով Հայաստանին ու Սփյուռքին այ սենց սադրանքներով վնաս տվողներ։
Այս ալիքը կանգնեցնելու միակ ձեւը ՀՀ ժողովրդավարական իշխանությունների կողմից սփյուռքահայության այն ներկայացուցիչների, ովքեր իրենք իրենց չեն կարող վերահսկել՝ զգոնության ու սադրանքներից հեռու մնալու կոչ անելն է։ Այդ կոչին կարող են հետեւել նաեւ հայտնի մտավորականների ուղերձները։ Բայց պետության միջամտությունը կարեւոր է։
Հեղինակ՝ Հովսեփ Խուրշուդյան
