1976 թվականի սեպտեմբերի 16-ը դրվագներից ընդամենը մեկն է, որն արտացոլել է ԽՍՀՄ բազմակի չեմպիոն Շավարշ Կարապետյանի հերոսական կերպարը: 1976 թվականին նա փրկեց Երևանյան լիճն ընկած տրոլեյբուսի 20 ուղևորներին: Սխրագործություններն այսքանով չեն սահմանափակվում՝ կա նաև 1985 թ.-ի փետրվարի 15-ը, 1974թ.-ի հունվարի 8-ը, բայց ռեժիսոր Արտակ Իգիթյանը տարիներ առաջ ընտրեց հենց 1976-ի դրվագը՝ հանձն առնելով «20՛» խաղարկային ֆիլմի ստեղծման աշխատանքները: Սակայն վերջերս Հայաստանի ազգային կինոկենտրոնի կողմից ֆիլմի նախագիծը մերժվել է և չի անցել մրցույթի վերջնական գնահատման փուլ, ըստ հիմնավորման՝ երեք անկախ փորձագետների վերջնական եզրակացության հիման վրա։ «Փաստը» զրուցել է ռուսաստանաբնակ հայ ռեժիսոր, ՌԴ կինեմատոգրաֆիստների միության և գիլդիայի անդամ, «20՛» ֆիլմի ռեժիսոր և սցենարիստ Արտակ Իգիթյանի հետ:
«Ունիվերսալ պատմություն և օրինակ թե՛ դեռահասների, թե՛ բոլորի համար»
«2011 թվականն էր, և այդ շրջանում Ցեղասպանության մասին շատ ֆիլմեր էին նկարահանվում: Երբ ես այդ ժամանակահատվածում վերջացրի «Վանա ծովուն արշալույսը» ֆիլմի նկարահանումները, ինձ մոտ այլ ժանրի և հերոսական որևէ սխրանքի մասին ֆիլմ ստեղծելու ցանկություն առաջացավ:
Շատ մոտ եմ Շավարշ Կարապետյանի ընտանիքի հետ, ես էլ եմ Մոսկվայում բնակվում, իրենք էլ: Ու ինձ մոտ անմիջապես հենց այդ թեման ընտրելու ցանկություն առաջացավ, քանի որ այն, ինչը եղել է, շատ կարևոր և պատմական վառ փաստ է, ինչի մասին, իհարկե, կարող էր դեռ վաղուց ֆիլմ լինել: Ֆիլմի թեման, պատմությունն ինքնին ունիվերսալ է՝ հերոսություն, դաստիարակություն, վառ օրինակ և՛ դեռահասների, և՛ բոլորի համար:
Եվ սկսեցի աշխատանքները, անմիջապես նաև իր՝ Շավարշ Կարապետյանի հետ հանդիպեցի, խոսեցինք, հետագայում իր հետ շարունակեցինք աշխատել սցենարի վրա:
Սկսեցի մշակել սցենարը, եկա նաև Երևան, ամեն ինչ ուսումնասիրեցի: Քանի որ նշված ժամանակահատվածից երկու տարի հետո Ռուսաստանում օլիմպիական խաղեր պետք է լինեին, կարծում էինք՝ լավ կլիներ ֆիլմը հենց այդ շրջանում թողարկել»,պատմեց ռեժիսորը՝ հավելելով, որ այդ ժամանակ էլ որոշել է դիմել «Հայաստանի ազգային կինոկենտրոն» ՊՈԱԿ-ին:
«Կարևոր եմ համարում հենց Հայաստանի մասնակցությունը»
«Այդ ժամանակ տնօրենի պաշտոնը զբաղեցնող Գևորգ Գևորգյանին դուր եկավ գաղափարը, և նա իր համաձայնությունը տվեց առ այն, որ Հայաստանն անպայման իր մասնակցությունն ունենա ֆիլմի ստեղծման գործում: Միևնույն ժամանակ, նոր ներդրողների անհրաժեշտություն կար, քանի որ նախագիծը նաև մեծ ֆինանս էր պահանջում, իսկ գաղափարն այնքան հետաքրքիր ու լուրջ էր, որը պետք է իրականություն դարձնել կա՛մ մաքսիմալ լավ, կա՛մ ընդհանրապես ձեռք չտալ: Մինչ այս բավականին մեծ աշխատանք է իրականացվել: Անգամ դերասանական կազմն է ընտրվել: Հիմա, անկախ ամեն ինչից, իրականացված աշխատանքն ուժի մեջ է»,-ասաց նա՝ շեշտելով, որ թեև կազմակերպչական և ֆինանսական պատճառներով գաղափարի իրականացումը հետաձգվեց, բայց այսօր արդեն նոր շունչ կա:
«Կան օտարերկրյա կինոընկերություններ, որոնք պաշտոնապես հայտնել են նախագծի շուրջ իրենց հետաքրքրության մասին: Բարձր գնահատելով ներկայացված սցենարը՝ ընդգծել են նաև նախագծի՝ հետագայում մեծ հաջողություններ ունենալու հնարավորությունների մասին:
Այդ կինոընկերությունների թվում են «MENART Production»-ը, «Selena films Production», «STEPHAN FILMS»-ը: Վերոնշյալ խնդրի շուրջ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին և ԿԳՄՍ նախարար Արայիկ Հարությունյանին ուղղված իմ բաց նամակից ու ստեղծված աղմուկից հետո նախագծի նկատմամբ հետաքրքրությունն էլ ավելի է մեծացել, այլ առաջարկներ ևս ստացել եմ, բայց, այդուհանդերձ, ես առաջին հերթին կարևոր եմ համարում հենց Հայաստանի մասնակցությունը, հատկապես, երբ խոսքը նման մեծ նախագծի մասին է»,-ասաց Ա. Իգիթյանը:
Աղբյուրը՝ past.am